BİLAL GÜLER/SAYED KHODAİBERDİ SADAT – Afganistan‘a 38 yıl evvel savaşmak için gelen ve burada kalarak Afgan kültürünü benimseyen eski Sovyetler Birliği askeri Ermeni kökenli Şerefoviç Hakimov, Moskova’da yaşayan kardeşlerini özlüyor lakin tutuklanmaktan korktuğu için ülkesi Rusya‘ya geri dönmek istemiyor.
Afganistan‘ın eski Sovyetler Birliği tarafından işgali 33 yıl evvel bugün sona erdi lakin tesiri ülkenin her yerinde görülmeye devam ediyor. Ülkenin birçok vilayetinde bu periyottan kalma askeri araçlar ve silahlar sokaklarda, meydanlarda ve müzelerde sergilenirken Sovyet işgali ile savaşmaya gelen kimi askerler ülkeye yerleşerek aile kurdu ve Afganistan kültürünü benimsedi.
Bu askerlerden, Afganistan’a 1984’te 18 yaşındayken istihbarat askeri olarak gelen Şerefoviç Hakimov, AA muhabirine, yaşadıklarını anlattı.
Babası Ermeni, annesi Ukrayna Musevisi Şerefoviç, 38 yıldır Afganistan’da yaşıyor. Babası general, annesi istihbaratçı-general olan Hakimov’un kardeşleri Alexander ve Mabuba Hakimov ise şu an Moskova’da yaşıyor. Hakimov, Rusya‘ya giderse “düşmana teslim olma” suçlamasıyla tutuklanacağını düşünüyor ve bu nedenle ülkesine dönmek istemiyor lakin kardeşlerinin hasretini çekiyor.
Müslüman olduktan sonra Pir Abdullah ismini alan 56 yaşındaki Hakimov, eski Sovyetler Birliği periyodundan kalma botunu, askerlik fotoğrafını gösterirken geri kalan tüm eşyalarını kaybettiğini söyledi.
Esir düştü, düşmanıyla dost oldu
Bir mühlet sonra topçu olarak Herat bölgesindeki savaşlara katılan Hakimov, gelişinden 3 sene sonra bir çatışmada alnından ve belinden yaralanarak Sovyetler’e karşı savaşan periyodun mücahit kumandanlarından Hacı Seyyid Abdulvahab Katali’nin savaşçılarına esir düştü.
Hakimov mevzuyla ilgili gülerek Katali ile ilgili şunları söyledi:
“O vakitler bizim düşmanımızdı. Biz de onun düşmanıydık. Şayet yakalasaydık, idam ederdik. Biz de onun eline düşseydik o da tahminen bizi idam ederdi. Onlarla savaşıyorduk. Müslüman olduktan sonra dost olduk. Çalışanı oldum. Hem çalışanı hem oğlu oldum. Beni o evlendirdi. Konut verdi. Yani hayatımı o geçindirdi.”
Katali’nin takımı tarafından tedavi edilmesine karşın Hakimov, hala o devir aldığı yaralanmanın tesirini yaşıyor. Bedeni titriyor ve sık sık unutkanlık yaşıyor.
Hakimov, daha uygun tedavi hizmetleri için Katali’nin kendisini Hindistan’a götürdüğünü lakin titreme ve unutkanlığının geçmediğini söyledi.
Unutkanlığı nedeniyle Rusçayı unutmaya başladığını fakat ana lisanı Ermeniceyi çok rahat bir halde konuşmaya devam ettiğini söyleyen Hakimov, ayrıyeten çok düzgün seviyede Farsça ve Peştuca konuşabiliyor.
Hakimov, röportaj esnasına çok özlediği kardeşlerine Ermenice selam gönderdi.
“Onlar ne yapıyorsa ben de onu yapıyordum”
Esir düştükten sonra sık sık Müslüman olması istikametinde kendisine telkinde bulunulduğunu aktaran Hakimov, bir gece hayalinde gördüğü “Aksakallı” birinin de kendisine Müslüman olmayı tavsiye etmesiyle İslamiyet’i kabul ettiğini kaydetti.
Müslüman olduktan sonra dostu Katali’nin kendisine Pir Abdullah ismini verdiğini lisana getiren Hakimov, “Bana Müslüman ol diyorlardı. Bana ‘La ilahe illallah Muhammedün Resulullah’ de diyorlardı. Ben de Muhammed’in gelip bana ne yapılacağını belirleyecek, bunların bir hakimi ya da başkanı olduğunu sanmıştım.” dedi.
Müslüman olduktan sonra İran ve Pakistan’da dini kümelere katılıp dersler aldığını tabir eden Hakimov, kendisine mühletleri ve namazı öğrettiklerini anlatarak, “Ne öğrendiysem namazda da onu okuyordum. Diğer bir şey bilmiyordum. Onlar selam verdiğinde onlara bakıyordum. Selam veriyorlardı, ben de selam veriyordum. Bilmiyordum. Onlar ne yapıyorsa ben de onu yapıyordum.” dedi.
Sovyetler’e karşı mücahitlere takviye verdi
Müslüman olduktan sonra inanç kazanmak için Sovyetler’le ilgili mücahitlere bilgi vermek zorunda kaldığını aktaran Hakimov, “Mecburdum, korkuyordum. Hayatım için, hayatta kalmak için, elimden gelen her beceriyi mücahitlere gösteriyordum.” sözlerini kullandı.
Daha sonra mücahitlerin kendisine güvenmesiyle daha rahat yaşamaya başladığını kaydeden Hakimov, “Savaşlara katılıyordum zira o vakitler mücahitler nezdinde itimadım yoktu. Beni Sovyet ordusuna karşı bir öğretmen olarak kullanıyorlardı. Bana itimatları tam olduktan sonra beni savaşa götürmeyi bıraktılar. Sonra ben istediğim vakit gidiyordum, istemediğim vakit da gitmiyordum.” diye konuştu.
İki eşi de vefat etti
Hakimov, 25 yaşında evlendiği birinci eşinin doğum esnasında hayatını kaybettiğini, 8 yıl evvel evlendiği ikinci eşinin de mide kanseri nedeniyle geçen ağustos ayında hayatını yitirdiğini anlattı. Birinci eşinden 18 yaşında Menice isminde bir kızı olan Hakimov, anneannesinin yanında yaşayan kızını yılda bir kere gördüğünü söyledi.
Her gün konutunun karşısındaki mezarlıkta eşinin kabrini ziyaret ederek ona dua eden Hakimov, “Eşim öldükten sonra hiçbir şey yapasım kalmadı.” dedi.
Ayrıyeten, eşinin vefatına kadar son 3-4 yıldır çalıştığı, Sovyet işgalinden kalma silah ve askeri araçların sergilendiği savaş müzesindeki işine de gidemez olduğunu aktardı. Hakimov, eşini kaybettikten sonra ruhen sıkıntı günler geçirdiğini tabir etti.
İsmi “Kayıp Sovyet askerleri” listesinde
Çekimler için müzeye gidildiğinde Hakimov’un isminin “Kayıp Sovyet askerleri” listesinde olduğu görüldü.
Bu listeden 3-4 kişinin daha kendisi üzere Müslüman olup Afganistan’a yerleştiğini belirten Hakimov, bu bireylerle şu an irtibatının olmadığını belirtti.
Hakimov’un, kayıp Sovyet askerleri listesinde kendi fotoğrafını gösterdiği esnada müzede bulunan Taliban mensuplarının kendisiyle fotoğraf çektirme sırasına girdiği görüldü.
Rusya‘ya güvenmiyor
Hakimov, Herat’ta hala dostu Katali’nin meskeninde yaşıyor ve artık tüm etrafı onu Pir Abdullah ismiyle tanıyor.
Esir düştükten yaklaşık 5 sene sonra bir arkadaşının Moskova’ya döndüğünü ve “Teslim olma suretiyle vatana ihanet” suçlamasına maruz kalıp mahpusa atıldığını lisana getiren Hakimov, Rusya‘ya “güvenmediğini” ve bu nedenle dönmeyi düşünmediğini söyledi.
Kendisini geri götürmek için tekraren heyetler geldiğini aktaran Hakimov, her keresinde teklifi geri çevirdiğini söyledi.
Afganistan vatandaşlığını aldığını lakin Sovyetler Birliği pasaportunu kaybettiğini belirten Hakimov, “Özbekistan’dan heyetler geldi. Birleşmiş Milletlerden heyetler geldi. Moskova’dan da geldiler. Kaç kere geldiler Moskova’dan, ben gitmedim.” dedi.
Hakimov, “Vatanıma gidersem, tutuklanırım. Burası benim için daha âlâ değil mi? Burada tutuklu değilim. Neden teslim oldunuz diyorlar. Biz de diyoruz ki teslim olmadık. Yaralandık o denli kaldık. Mücahitlerin eline düştük. Esir olduğumuzun ve teslim olmadığımızın anlaşılması çok vakit alır.” diye konuştu.
Sovyetler Birliği’nin dağıldığı ve tedavisi için Rusya‘da daha yeterli imkanların olabileceğinin hatırlatılması üzerine Hakimov, “Hayır, hayır. Gitmiyorum. Ne kadar titremem olursa olsun mutluyum. Artık çalışmıyorum. İş yapacak ya da rastgele bir savaşa katılacak değilim. Taliban-hükümet savaşında da tarafsız kalmış, katılmamıştım.” dedi.
Kardeşlerini çok özlüyor
Anne ve babasının hayatta olmadığını lisana getiren Hakimov, Moskova’da yaşayan kardeşleri Alexander ve Mabuba Hakimov’u çok özlediğini belirtti.
Hakimov, ablası Mabuba’nın Afganistan işgalinde Sovyet ordusunda siyasi danışman olarak vazife yaptığını, kardeşi Alexander Hakimov’un ise Rusya Parlamentosu Duma’da iki periyot vekillik yaptığını kaydetti.
Hakimov’un yanında hiçbir aile ferdinin fotoğrafı bulunmuyor. Elinde olanları da kaybettiğini lisana getiren Hakimov, kardeşi Alexander’ın fotoğrafının internette kendisine gösterilmesiyle göz yaşlarını tutamadı.
En son iki yıl evvel ablasıyla telefonda konuştuğunu aktaran Hakimov, “Aileni özlemiyor musun?” sorusu üzerine şu tabirleri kullandı:
“İnsanız. Özlememek elde değil. Rusya’nın siyaseti farklı bir siyaset. Doğrudur, affettik diyorlar lakin bizden bir kişi Rusya’ya gitti ve tutuklandı. Oradan kaçtı, yine Afganistan’a geldi. Şayet Ruslar onu tutuklamasalardı, hepimiz giderdik.”
Afgan kültürünü benimsedi
Pir Abdullah son 38 yıldır Afganistan’ın Herat vilayetinde yaşıyor. Afganlar üzere giyiniyor, onlar üzere Farsça ve Peştuca konuşuyor.
Bugün kendisini ortalama bir Afgan’dan ayırmak mümkün değil.
Afganistan’ı çok sevdiğini kaydeden Pir Abdullah, “Yaklaşık 40 yıldır Afganistan’dayım. Artık Afgan’ım. Afganistan vatandaşlığım var. Artık Müslüman’ım. Rus değilim. Ruslara aidiyetim yok.” dedi.
Pir Abdullah, Afganistan sevgisini şu cümlelerle aktardı:
“Ben Afganistanlıyım. Afganistan halkındanım. Afganistan halkına aitim. Şayet Sovyetler (Rusya) tekrar Afganistan’a saldırır ve işgal ederse Rus üretimi, Sovyetler’den kalan bu tankla onlara saldırırım. Kendi silahlarıyla onlara saldırırım.”
Afganistan, Moskova, Rusya, Sscb, Şimdiki, Haberler
